0 
Optik duman dedektörü, yangın tespitinde kullanılan ve dumanın varlığını optik prensiplerle algılayarak yangın tehlikesini erken aşamada belirlemeye yardımcı olan bir elektronik cihazdır. Yangınlar, genellikle yanıcı malzemelerin oksijenle reaksiyonu sonucu açığa çıkan duman ve ısının bir kombinasyonudur. Optik duman dedektörleri, özellikle dumanı algılama yöntemleri sayesinde bu yangın tehlikesini erken bir aşamada tespit etmeye yardımcı olurlar.
Optik duman dedektörlerinin ana bileşenleri şunlardır:
-
Işık Kaynağı: Optik duman dedektörlerinde, genellikle bir LED (Işık Yayan Diyot) veya bir lazer kullanılan bir ışık kaynağı bulunur. Bu ışık kaynağı, algılama odasına doğru sürekli olarak bir ışık huzmesi gönderir.
-
Algılama Odası: Algılama odası, dumanın girebileceği açıklıklara sahip olan bir tüp veya haznedir. Işık kaynağından yayılan ışık, bu algılama odasına yönlendirilir.
-
Fotodiyotlar: Algılama odasında bulunan fotodiyotlar, ışık huzmesini algılamak için kullanılır. Fotodiyotlar, ışığın varlığında normal bir durumda belirli bir elektriksel sinyal üretirler.
Optik duman dedektörlerinin çalışma prensibi şu şekildedir:
-
Algılama Odasının Normal Durumu: Optik duman dedektörleri, algılama odası içindeki normal durumda, fotodiyotlardan gelen elektriksel sinyallerin belli bir seviyede olduğu zamanları kaydeder. Işık kaynağından çıkan ışık, duman olmadığında doğrudan fotodiyotlara ulaşır ve fotodiyotlar normal seviyede ışık alırlar.
-
Dumanın Varlığında: Eğer duman oluşursa, duman partikülleri algılama odasına girer ve ışık huzmesi üzerinde saçılma veya yansıma yaparlar. Bu durumda, fotodiyotlara ulaşan ışık miktarı azalır ve fotodiyotlar daha az ışık alır.
-
Sinyal Değişimi ve Alarm Tetikleme: Fotodiyotlardan gelen azalmış ışık seviyeleri, dedektörün içindeki elektronik devre tarafından algılanır ve işlenir. Eğer duman nedeniyle ışık azalmışsa, dedektör alarmı aktive edilir. Bu, genellikle sesli bir siren veya görsel bir ışık olarak ortaya çıkar ve çevredeki insanları yangın tehlikesine karşı uyarır.
Optik duman dedektörleri, dumanın varlığını algılamak için optik prensipleri kullandığından, özellikle yavaş yanıcı yangınları tespit etmede daha etkilidirler. Bununla birlikte, yangın güvenliği açısından, birden fazla dedektör türünün kullanılması ve yangın tespit sisteminin düzenli bakımının yapılması önemlidir.
Optik duman dedektörlerinin özellikleri ve performans kriterleri EN 54-7 Standardında belirtilmiştir. Binalarda kullanılacak optik duman dedektörlerinin uluslararası akredite kuruluşlar tarafından verilen EN 54-7 CPR sertifikasının bulunması gerekmektedir. Optik duman dedektörleri IR ışık saçma prensibiyle çalışan bir fotoelektrik duman hücresinesahiptir. Fotoelektrik hücrede alıcı ve verici olmak üzere iki önemli komponent bulunur. Normal çalışma durumunda, IR Led vericinin saçtığı kızılötesi ışıklar foto diyot alıcı üzerine düşmez. Ancak yangın durumunda IR ışınları hücre içinde biriken partiküllere çarpıp alıcının üzerine düşer. Dedektör bulunduğu ortamda yangın olduğunu bu şekilde tespit edip yangın alarm santraline sinyal gönderir.
Optik duman dedektörünün seçimi TS CEN/TS 54-14 Standardının 6.4 ve 6.4.2 bölümünde yer alan şartlara göre yapılır. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardının A.5.3.8 bölümünde belirtilen korunması gerekmeyen alanlar hariç tüm kapalı alanlarda dedektör kullanılır. Optik duman dedektörlerinin yerleşimi ise TS CEN/TS 54-14 Standardının 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 bölümünde yer alan şartlara göre yapılır. Asılsız alarmları önlemek için TS CEN/TS 54-14 Standardının Ek B.2maddesinde yer alan bilgiler doğrultusunda seçim ve yerleşim yapılır.
Optik duman dedektörü bir ışık sensörüdür. Duman dedektörü olarak kullanıldığında bir ışık kaynağı (akkor ampul ya da kızılötesi LED), ışığı ışına dönüştüren bir lens ve ışık dedektörü olarak kullanılan foto diyot veya fotoelektrik sensör içerir. Duman olmadığı zaman ışık düz bir çizgi olarak dedektörün önünden geçer. Eğer duman, ışın demeti yolundaki optik çemberden geçerse bazı ışınlar duman partikülleri tarafından kırılıp sensöre ulaşırlar ve böylece bir alarm tetiklenir. Ayrıca kapalı spor salonu ve amfi gibi büyük odalarda yansıtılan ışınları algılayan cihazlar kullanılmaktadır. Duvara monte olan bir ünite, ayrı bir izleme cihazı tarafından alınan ya da bir ayna tarafından geri yansıtılan bir ışın yollar. Eğer ışın sensörün “gözüne” daha az gözükürse cihaz yangın alarm kontrol paneline bir alarm sinyali yollar. Ulusal Yangından Korunma Kurumu’na (NFPA) göre “fotoelektrik duman algılama genellikle uzun süreli yanma ile başlayan yangınlara karşı daha hassastır.”
Ayrıca California’da bulunan Texas A&M ve NFPA’nın çalışmalarına göre “Fotoelektrik dedektörler iyonizasyon tipindekilere göre hızlıca büyüyen yangınlara daha yavaş tepki vermektedir, ancak laboratuvar ve saha testleri göstermektedir ki fotoelektrik duman dedektörleri tüm yangın tiplerine göre uygun alarm vermekte ve kullanıcılar tarafından çok daha az devre dışı bırakılmaktadır.”
Her ne kadar optik dedektörler uzun süreli yanma ile başlayan yangınlara daha duyarlı olsalar ve alevli yangınlara uygun koruma sağlasalar da yangın güvenlik uzmanları ve NFPA hem iyonizasyon hem fotoelektrik/optik algılama süreçlerine sahip ya da hem ısı hem duman algılamasını sağlayan kombine dedektörlerin kullanılmasını önermektedir. Ayrıca bazı kombine dedektörler karbon monoksit algılama yeteneğine de sahiptir. Her optik ya da fotoelektrik algılama metodu aynı değildir. Foto diyot ya da optik sensörün tipi ve duyarlılığı ve içindeki duman çemberinin tipi üreticiler arasında farklılık göstermektedir.
Optik Duman Alarmları Nasıl Çalışır ; Resimli Açıklaması ?
Optik duman alarmı ( foto-elektrik duman alarmı olarak da adlandırılır) ışık saçılımı prensibini kullanarak çalışır. Duman dedekötrü , duman parçacıklarını kontrol etmek için her 10 saniyede bir sensör odasına bir ışık demeti gönderen darbeli bir kızılötesi LED içerir.
Adım 1 -Duman , Optik Odaya Giriyor
Bir yangın çıktığında duman, optik duman üzerinde açık olan havalandırma deliklerinden optik odaya girecektir. Bu Havaladırma deliklerinden böceklerinde girdiğini bildiğimiz için , Opax Optik duman dedektörlerinde anti-pest yani böcek koruma dizaynı bulunmaktadır. Anti-pest dizaynı olmayan dedektörlerde belirli bir süre sonra devamlı yanlış alarm alabilirsiniz.
Adım 2 - Kızılötesi Işık Kesintiye uğruyor , (Kızılötesi Infrared Saçılır, Yansır veya Dağılır)
Duman partiküleri Kızılötesi ışığının kesilmesine, yayılmasına , yansımasına ( saçılmasına) , ışık demetinin kesilmesine sebeb olur ve fotodiyot Reseptör kızılötesi ışığı göremez, (Resimdeki Kırmızı Led= Light Emitting Diode veya lazer ışığıda olabilir ; sarı Renkli olan Fotodiyot reseptördür , Fotodiyot reseptör ışığı algılar, ışık değişimi gözler )
Duman optik odaya girerken, duman partikülleri parçacıkları kızılötesi ışık demetinin kesilmesine yayılmasına ve neden olur, fotodiyot Reseptörde kesilen ışığı farketmeye yarar.
Adım 3 - Fotodiyot Işık Reseptörü , gelen ışık demetindeki kesintiyi ,Kızıl ötesi oranındanki değişikliği, ışığın yansımasını, saçılmasını görünce alarmı aktif hale getirir
ve Alarm Sesi çıkararak ,aynı anda kontrol paneline sinyal göndererek ve kendi üzerindeki sireni çaldırır. Normalde, dedektördeki fotoelektrik hücreye ulaşan ışık miktarı temiz havada düzgün bir şekilde gelir. Hava içinde herhangi bir duman veya partikül yoksa, hücre ışığı normal seviyelerde algılar.Eğer bir yangın meydana gelirse, duman veya partiküller havada yayılır. Bu duman veya partiküller, iç kısımdaki fotoelektrik hücreye ulaşan ışık demetini keser veya saçar. Bu durumda, hücre tarafından algılanan ışık miktarı azalır ve değişir.Fotoelektrik hücredeki ışık seviyesi normalden belirgin şekilde düşerse, dedektör yangın tehlikesini belirler ve alarm devreye girer. Alarm, tehlikenin olduğu yere ve çevredeki insanlara haber vermek için sesli veya görsel uyarılar şeklinde gerçekleşir.
Saçılan,kesilen,yansıyan ışı, k fotodiyot reseptör ışık alıcısı tarafından farkedilir , entegre devreye bir sinyal gönderilir ve bu da bina/ev/işyeri sakinlerini yangına karşı uyaran alarmın çalmasına neden olur.
Optik Duman Alarmlarının Yerleştirilebileceği Yerler
Optik duman alarmları yatak odalarına ve oturma odalarına ve zemin kat koridoruna yerleştirilebilir. Optik teknoloji, alarmların pişirme dumanından kaynaklanan yanlış alarmlara karşı daha az eğilimli olmasını sağlar.Yani mutfaklarda kızartma yaparken yanlış alarm verebilir, fırından pişmiş bir yemeği çıkardığınzıdaki duman ve buhar yanlış alarm verilmesine yol açabilir , kek pişirilmesi sonrası açılan fırındaki duman veya ısı buharı , kızartma yaparken çıkan buhar veya ısı dumanı gibi... vb
Optik duman dedektörleri, yangın tehlikesini algılamak için optik sensörler kullanan cihazlardır. Genellikle photoelektrik duman dedektörleri olarak da adlandırılırlar. Optik duman dedektörlerinin çalışma prensibi, dumanın ışık demetini kesmesine dayanır. İşte optik duman dedektörlerinin temel çalışma adımları:
-
Işık kaynağı: Dedektörün içinde bir ışık kaynağı bulunur. Bu ışık kaynağı, genellikle bir LED (Light Emitting Diode) veya lazer ışığıdır. Işık kaynağı, iç kısımda bir lens yardımıyla odanın havasına yönlendirilir.
-
Algılama bölgesi: Işık kaynağının karşı tarafında, bir fotoelektrik hücre veya fotodiyot yer alır. Bu hücre, ışığı algılamak ve elektrik sinyallerine dönüştürmek için tasarlanmıştır. Fotodiyot, ışığın yoğunluğunu ölçmek ve değişiklikleri tespit etmek için kullanılır.
-
Temiz hava durumu: Normalde, dedektördeki fotoelektrik hücreye ulaşan ışık miktarı temiz havada düzgün bir şekilde gelir. Hava içinde herhangi bir duman veya partikül yoksa, hücre ışığı normal seviyelerde algılar.
-
Duman algılama: Eğer bir yangın meydana gelirse, duman veya partiküller havada yayılır. Bu duman veya partiküller, iç kısımdaki fotoelektrik hücreye ulaşan ışık demetini keser veya saçar. Bu durumda, hücre tarafından algılanan ışık miktarı azalır ve değişir.
-
Alarm durumu: Fotoelektrik hücredeki ışık seviyesi normalden belirgin şekilde düşerse, dedektör yangın tehlikesini belirler ve alarm devreye girer. Alarm, tehlikenin olduğu yere ve çevredeki insanlara haber vermek için sesli veya görsel uyarılar şeklinde gerçekleşir.
Optik duman dedektörleri, yangınların erken aşamalarında dumanın algılanmasına ve tehlikeyi önceden belirlemeye yardımcı olurlar. Bu tür dedektörler, özellikle yavaş yanıcı yangınlar ve duman oluşumuna meyilli yangınlar için etkin ve yaygın bir kullanım alanına sahiptirler. Ayrıca, dedektörlerin düzenli bakımı ve periyodik test edilmesi, doğru ve güvenilir çalışmalarını sağlamak açısından önemlidir.
Lütfen Bekleyiniz
Lütfen sorgulamak istediginiz siparişe ait kayıtlı mail adresinizi ve sipariş numaranızı giriniz.